منتظر، يعني معترض اگر کسي معترض نباشد منتظر وضع آينده نيست. کسي که منتظر تغيير و منتظر آمدن کسي است و منتظر يک چيز تازه، کس تازه و حادثه تازه است، نسبت به وضعي که در آن هست معترض است و براي همين، منتظر است، در بينش سياسي و فلسفه تاريخي شيعه چه کسي منتظر است؟ معترض؛ معترض به چه؟ معترض به آنچه به نام اسلام، در تاريخ اسلام بوجود آمد و … اولين قربانيان اين اسلام حاکم بر تاريخ، ابوذر و علي و حجر و حسين بودند. اين، معترض است، بآنچه که به نام اسلام تبليغ و انجام و تجليل مي شود، معترض است و ميگويد اين نيست. در طول تاريخ منتظر است و براي همين، منتظر و معتقد است، وجبرا معتقد است که اين حقيقتي که در طول تاريخ وجود داشته، بايد تحقق پيدا کند، و گرنه خداوند، عالم را عبث آفريده، چون آدم را عبث آفريده؟! و چگونه تاريخ، به نفع ستم و انحطاط و جور و جهل تمام ميشود؟ چگونه؟ تاريخ عبث است! اگر تاريخ عبث نيست، جبرا به يک حق و تحقق همه ايده آل هاي انساني و عشق ها و آرزوهاي بشري، منجر خواهد شد ـ اين دست کسي نيست ـ، اما در عين حال، در اين جبر تاريخ، آزادي انسان و مسئوليتشان است.
حسين وارث آدم ص242 دکتر علي شريعتي
